Srebro

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka

Nazwa	Srebro
Nazwa łacińska
Symbol	Ag
Liczba atomowa	47
Masa atomowa	107,868
Temperatura topnienia	961,93°C
Temperatura wrzenia	2212°C
Gęstość względna	10,50 (20°C)
Stopnie utlenienia	I
Konfiguracja elektronowa	[Kr]4d¹⁰5s¹

Srebro było znane już w starożytności
Srebrzysty, ciągliwy i kowalny metal

_____Srebro jest metalem szlachetnym. Inne metale szlachetne to złoto, iryd, pallad i platyna. Istnieją metale znacznie rzadsze od srebra, nie budzą jednak większego zainteresowania.
_____Zawartość srebra w skorupie ziemskiej jest rzędu 0,05 części na milion. Oznacza to, że należałoby wykopać ok. 20 milionów łopat ziemi, by znaleźć jedną łopatę srebra. Dla porównania można podać, że zawartość w skorupie ziemskiej cyny wynosi 6 części na milion, ołowiu - 13, miedzi - 50, a żelaza 50 000 części na milion.

Właściwości

_____Srebro jest metalem grupy IB (11) układu okresowego, położonym bezpośrednio pod miedzią (Cu) i nad złotem (Au). Czyste srebro jest najlepszym przewodnikiem ciepła i elektryczności.
_____Srebro ma srebrzysty połysk, na powierzchni jednak stopniowo matowieje wskutek powstawania na powierzchni mmetalu cienkiej warstwy tlenku. Ciągliwość i kowalność srebra umożliwiają formowanie go w różne kształy i wyciąganie w cienkie druty.
_____Biżuteria i ozdoby z czystego srebra byłyby zbyt kosztowne dla przeciętnej kieszeni, a monety czy sztućce zbyt miękkie i kruche, by można ich używać. Ze względu na to stosuje się zwykle ich stopy srebra z co najmniej jednym metalem, najczęściej miedzią.

Otrzymywanie

Chociaż istnieją rudy o dużej zawartości srebra, np. argentyt (Ag₂S), srebro otrzymuje się głównie jako produkt uboczny przeróbki rud tańszych metali, np. miedzi, ołowiu i cynku.
_____Srebro można także otrzymać, stosując metody chemiczne i elektrolityczne, z produktów ubocznych innych procesów rafinacji metali.

Związki

Srebro tworzy jony Ag⁺ i związki głównie na stopniu utlenienia I:

Siarczek srebra, AgS	Ag⁺ + S^- ---> AgS
Tlenek srebra, Ag₂O	2Ag⁺ + O^2- ---> Ag₂O
Fosforan srebra, Ag₃PO₄	3Ag⁺ + (PO₄)^3- ---> Ag₃PO₄

Azotan srebra, (AgNO₃, ma duże znaczenie przemysłowe. Jest stosowany do wyrobu materiałów światłoczułych i otrzymywania innych soli srebra:
Ag + 2HNO₃ ---> AgNO₃ + NO₂ + H₂O
(srebro + kwas azotowy ---> azotan srebra + dwutlenek azotu + woda)

_____Bromek srebra, AgBr, występuje w przyrodzie jako minerał bromargiryt. Produkuje się go do celów fotograficznych, łącząc wodne roztwory soli srebra i bromku litowca:
AgNO₃ + KBr ---> AgBr + KNO₃
_____Chlorek srebra, AgCl, występuje w przyrodzie jako minerał kerargiryt. Podobnie jak bromek srebra, jest stosowany do wyrobu emulsji fotograficznych.
_____Jodek srebra, AgI, jest składnikiem emulsji fotograficznych, podobnie jak wszystkie halogenki srebra. Bardziej znany jest jednak jako środek wywołujący deszcz. Żółtawe kryształy jodku srebra rozpyla się w chmurach deszczowych, co może wywołać opad.
_____Piorunian rtęci, Hg(CNO)₂, jest znanym materiałem wybuchowym. Piorunian srebra Ag(CNO)₂ jest mniej znanym, ale jeszcze silniejszym materiałem wybuchowym.

Izotopy

_____Występujące w przyrodzie srebro jest mieszaniną dwóch izotopów, Ag-107 i Ag-109. Pozostałe izotopy srebra są promieniotwórcze i otrzymane sztucznie.

Izotop	Rozpowszechnienie w przyrodzie	Okres połowicznego zaniku	Typ rozpadu
⁹⁶Ag	_____	5,1s	ß⁺, w. e.
⁹⁷Ag	_____	19s	ß⁺, w. e.
⁹⁸Ag	_____	46,7s	ß⁺, w. e.
^99mAg	_____	11s	i. t.
⁹⁹Ag	_____	2,07min	ß⁺, w. e.
^100mAg	_____	2,3min	ß⁺, w. e.
¹⁰⁰Ag	_____	2min	ß⁺, w. e.
^101mAg	_____	3,1s	i. t.
¹⁰¹Ag	_____	11,1min	ß⁺, w. e.
^102mAg	_____	7,8min	ß⁺, w. e.
¹⁰²Ag	_____	13min	ß⁺, w. e.
^103mAg	_____	5,7s	i. t.
¹⁰³Ag	_____	66min	ß⁺, w. e.
^104mAg	_____	33min	ß⁺, w. e.
¹⁰⁴Ag	_____	69min	ß⁺, w. e.
^105mAg	_____	7,2min	w. e., i. t.
¹⁰⁵Ag	_____	41,3 dni	w. e.
^106mAg	_____	8,5 dni	w. e.
¹⁰⁶Ag	_____	24min	ß⁺, w. e.
^107mAg	_____	44,2s	i. t.
¹⁰⁷Ag	51,84%	_____	_____
¹⁰⁸Ag	_____	130 lat	w. e., i. t.
¹⁰⁸Ag	_____	2,42min	ß^-, w. e.
^109mAg	_____	39,8s	i. t.
¹⁰⁹Ag	46,16%	_____	_____
^110mAg	_____	249,8 dni	ß^-, i. t.
¹¹⁰Ag	_____	24,6s	ß^-
^111mAg	_____	65s	ß^-, i. t.
¹¹¹Ag	_____	7,47 dni	ß^-
¹¹²Ag	_____	3,14h	ß^-
^113mAg	_____	68s	ß^-, i. t.
¹¹³Ag	_____	5,3h	ß^-
¹¹⁴Ag	_____	4,5s	ß^-
^115mAg	_____	18,7s	ß^-
¹¹⁵Ag	_____	20min	ß^-
^116mAg	_____	10s	ß^-, i. t.
¹¹⁶Ag	_____	2,68min	ß^-
^117mAg	_____	5,3s	ß^-
¹¹⁷Ag	_____	73s	ß^-
^118mAg	_____	2,8s	ß^-, i. t.
¹¹⁸Ag	_____	4s	ß^-
¹¹⁹Ag	_____	2,1s	ß^-
^120mAg	_____	320ms	ß^-, i. t.
¹²⁰Ag	_____	1,2s	ß^-
¹²¹Ag	_____	800s	ß^-
¹²²Ag	_____	1,5s	ß^-

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]